Powiatowy Urząd Pracy w Mońkach jako samodzielna jednostka powstał 1 stycznia 1993r. (wówczas nosił nazwę - Rejonowy Urząd Pracy , był jednostką administracji rządowej, działającą w Systemie Urzędów Pracy). Zasięgiem działania urząd pracy obejmował obszar rejonu monieckiego, w skład którego wchodziły gminy: Mońki, Knyszyn, Jasionówka, Jaświły i Krypno.
W ewidencji urzędu w 1993r. pozostawało 1898 bezrobotnych, w tym 1005 osób z prawem do zasiłku dla bezrobotnych.
W związku z reformą administracyjną państwa od 01.01.1999r. obszar działania urzędu pracy zwiększył się o gminy Goniądz i Trzcianne. Od stycznia 2000r. urząd pracy wszedł w skład powiatowej administracji zespolonej jako jednostka organizacyjna powiatu.
Podstawą działania urzędu pracy do końca 1994r. była ustawa z dnia 16 października 1991r. o zatrudnieniu i bezrobociu , a od 1 stycznia 1995r. do 30 maja 2004r. ustawa z dnia 14 grudnia 1994r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Od 1 czerwca 2004r. urzad pracy działa w oparciu o ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Obecnie do zakresu zadań Powiatowego Urzędu Pracy w Mońkach należy:
- rejestrowanie bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy,
- wydawanie decyzji o uznaniu lub odmowie uznania danej osoby za bezrobotną oraz utracie statusu osoby bezrobotnej
- wydawanie decyzji o obowiązku zwrotu nienależnie pobranego dodatku szkoleniowego lub stypendium oraz wstrzymaniu, zawieszeniu, wznowieniu wypłaty.
- wydawanie zaświadczeń na prośbę bezrobotnych do różnego rodzaju instytucji (jak np. ośrodki pomocy społecznej, sądy i inne) a także zaświadczeń o okresach rejestracji i pobierania świadczeń oraz zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w celu ustalenia kapitału początkowego
- przedstawianie propozycji zatrudnienia, szkolenia lub innych form mających na celu ich aktywizację zawodową
- prowadzenie poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej dla bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy
- refundowanie pracodawcom wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne
- współpraca z innymi instytucjami i organizacjami
